हृदयप्रशिक्षणं हृदयात् श्रेष्ठम् अस्ति वा

बलप्रशिक्षणस्य हृदयस्य च मध्ये निर्णयः समानरूपेण आकर्षकयोः मार्गयोः मध्ये चयनं इव अनुभूयते । उभयम् अपि भवतः स्वास्थ्याय, फिटनेसाय च अद्वितीयं महत्त्वपूर्णं च लाभं प्रददाति। Leadman Fitness इत्यत्र वयं मन्यामहे यत् सर्वोत्तमः उपायः प्रत्येकस्य विशिष्टलाभान् अवगत्य स्वस्य व्यक्तिगतलक्ष्यस्य अनुरूपं सुगोलव्यायामयोजनायां एकीकृत्य स्थापयितुं भवति। एषः मार्गदर्शकः हृदयस्य, शक्तिप्रशिक्षणस्य च गहनं तुलनां प्रदास्यति, यत् भवतः फिटनेस-यात्रायाः विषये सूचितनिर्णयेषु सहायकं भविष्यति ।

शक्तिप्रशिक्षणस्य मूललाभाः : मांसपेशीनिर्माणं, चयापचयस्य वर्धनं, अस्थिघनत्वं च वर्धयितुं

बलप्रशिक्षणं प्रतिरोधप्रशिक्षणम् इति अपि ज्ञायते, यत्र भवतः मांसपेशिनां संकुचनार्थं भारस्य वा प्रतिरोधस्य वा उपयोगः भवति, येन बलं, मांसपेशीद्रव्यमानं, सहनशक्तिः च वर्धते परन्तु लाभः केवलं सौन्दर्यशास्त्रात् दूरं विस्तृतः अस्ति।

• मांसपेशीद्रव्यमानं वर्धितम् : १.बलप्रशिक्षणं दुर्बलमांसपेशीद्रव्यस्य निर्माणस्य सर्वाधिकं प्रभावी उपायः अस्ति । मांसपेशी ऊतकं वसा ऊतकस्य अपेक्षया विश्रामसमये अधिकानि कैलोरी दहति, येन विश्रामस्य चयापचयस्य दरः अधिकः भवति, वजनस्य प्रबन्धनं च सुलभं भवति ।
• अस्थिघनत्वं वर्धितम् : १.बलप्रशिक्षणं भवतः अस्थिषु तनावं जनयति, अस्थिवृद्धिं उत्तेजयति, अस्थिघनत्वं च वर्धयति । वृद्धावस्थायां अस्थिरोगस्य, भङ्गस्य च निवारणाय एतत् विशेषतया महत्त्वपूर्णम् अस्ति ।
• इन्सुलिनसंवेदनशीलतायां सुधारः : १.शक्तिप्रशिक्षणेन भवतः शरीरस्य इन्सुलिनस्य प्रति संवेदनशीलतायां सुधारः भवति, रक्तशर्करायाः स्तरं नियन्त्रयितुं साहाय्यं करोति तथा च द्वितीयप्रकारस्य मधुमेहस्य जोखिमं न्यूनीकर्तुं शक्नोति।
• शक्तिः कार्यक्षमता च वर्धिता : १.बलप्रशिक्षणेन किराणां वहनात् आरभ्य सोपानं आरोहणं यावत् नित्यक्रियाः सुलभाः भवन्ति । संतुलनं समन्वयं च सुदृढं करोति, पतनस्य जोखिमं न्यूनीकरोति ।
• चोटस्य जोखिमः न्यूनीकृतः : १.बलप्रशिक्षणं प्रमुखसन्धिषु परितः शक्तिं सुदृढं कर्तुं शक्नोति तथा च गतिपरिधिं सुधारयितुं साहाय्यं कर्तुं शक्नोति। वस्तुतः एकस्मिन् अध्ययने ज्ञातं यत् बलप्रशिक्षणेन तीव्रक्रीडाक्षतानां तृतीयभागः न्यूनीभवति, अतिप्रयोगस्य चोटः च प्रायः ५०% न्यूनीकरोति ।

बलप्रशिक्षणेन मांसपेशीनां निर्माणं भवति, चयापचयः वर्धते, अस्थिघनत्वं च वर्धते ।

हृदयस्य शक्तिः : हृदयरोगस्य स्वास्थ्यं, कैलोरीदहनं, सहनशक्तिः च

हृदय-व्यायामः, यः प्रायः हृदय-व्यायामः इति उच्यते, तत्र एतादृशाः क्रियाः समाविष्टाः सन्ति ये भवतः हृदयस्पन्दनं श्वसन-स्पन्दनं च निरन्तरंकालं यावत् उन्नतयन्ति । एतेषु धावनं, सायकलयानं, तरणं, नृत्यं च अन्तर्भवति ।

• हृदयरोगस्य स्वास्थ्यं सुदृढम् : १.हृदयं भवतः हृदयं फुफ्फुसं च सुदृढं करोति, रक्तप्रवाहं सुदृढं करोति तथा च हृदयरोगस्य, आघातस्य, अन्येषां हृदयरोगस्य समस्यानां च जोखिमं न्यूनीकरोति ।
• कैलोरी दाहः वर्धितः : १.कार्डियो भवतः वर्कआउट्-काले कुशलतया कैलोरी-दहनं करोति, येन वजन-क्षयस्य वजन-प्रबन्धनस्य च प्रभावी साधनं भवति ।
• वर्धिता सहनशक्तिः : १.नियमितरूपेण हृदयव्यायामेन भवतः सहनशक्तिः वर्धते, येन भवन्तः दीर्घकालं यावत् क्लान्ततां विना क्रियाकलापं कर्तुं शक्नुवन्ति ।
• मनोदशा सुदृढः : १.कार्डियो एण्डोर्फिन्स् मुक्तं करोति, यस्य मनोदशां वर्धयति, तनावस्य चिन्ता च न्यूनीकर्तुं साहाय्यं कर्तुं शक्नोति ।

कार्डियो हृदयस्य स्वास्थ्यं सुधरयति, कैलोरी दहति, सहनशक्तिं च वर्धयति ।

कार्डियो बनाम ताकतप्रशिक्षणम् : एकः विस्तृतः तुलना

अत्र हृदयस्य शक्तिप्रशिक्षणस्य च प्रमुखभेदानाम् सारांशं दर्शयति सारणी अस्ति:

आदर्श फिटनेस दिनचर्यायाः निर्माणम् : इष्टतमपरिणामानां कृते हृदयस्य शक्तिप्रशिक्षणस्य च संयोजनम्

अत्यन्तं प्रभावी फिटनेस-दिनचर्यायां हृदय-शक्ति-प्रशिक्षणं च द्वयोः समावेशः भवति । एतेन प्रकारेण भवन्तः उभयप्रकारस्य व्यायामस्य लाभं लब्धुं शक्नुवन्ति, येन भवतः समग्रस्वास्थ्यं, फिटनेस च अधिकतमं भवति ।

• संतुलितदृष्टिकोणः : १.हृदयस्य शक्तिप्रशिक्षणस्य च मिश्रणं सुनिश्चितं करोति यत् भवान् स्वस्य फिटनेसस्य सर्वान् पक्षान् सम्बोधयति, हृदयस्वास्थ्यात् आरभ्य मांसपेशीबलं अस्थिघनत्वं च।
• शरीरस्य रचनायां सुधारः : १.हृदयस्य तथा शक्तिप्रशिक्षणस्य संयोजनेन शरीरस्य संरचनायां महत्त्वपूर्णं सुधारं भवति, शरीरस्य मेदः न्यूनीभवति, दुबला मांसपेशीद्रव्यं वर्धते च
• वर्धितं कार्यप्रदर्शनम् : १.सुगोलः फिटनेस-दिनचर्या दैनन्दिनकार्यतः आरभ्य एथलेटिक-प्रयासपर्यन्तं विविधक्रियासु भवतः प्रदर्शनं सुधारयितुम् अर्हति ।

हृदयस्य शक्तिप्रशिक्षणस्य च संयोजनं सुगोलसुष्ठुतायाः सर्वोत्तमः उपायः अस्ति ।

नमूना व्यायाम दिनचर्या

अत्र कतिचन वर्कआउट् सन्ति येषु हृदय-शक्ति-प्रशिक्षणयोः संयोजनं भवति ।

• पूर्णशरीरस्य शक्तिः हृदयं च : १.स्क्वाट्स्, पुशअप्स्, डम्बल् पङ्क्तयः, ट्रेडमिल् इत्यत्र २० मिनिट् यावत् धावनं च सहितं पूर्णशरीरस्य वर्कआउट् भवति ।
• लेग डे एण्ड रन : १.स्क्वाट्स्, लङ्ग्स्, डम्बल रोमानियन् डेडलिफ्ट्स् तदनन्तरं ३० मिनिट् धावनम्।

निष्कर्षः - सन्तुलितदृष्टिकोणेन स्वस्य फिटनेसयात्रायाः नियन्त्रणं गृह्यताम्

अन्ततः, शक्तिप्रशिक्षणस्य हृदयस्य च मध्ये विकल्पः एकस्य उपरि अन्यस्य चयनस्य विषयः नास्ति । प्रत्येकस्य अद्वितीयलाभान् अवगत्य तान् संतुलित-सुष्ठुता-दिनचर्यायां एकीकृत्य भवतः व्यक्तिगतलक्ष्यैः प्राधान्यैः च सह सङ्गतिं कर्तुं विषयः अस्ति भवान् मांसपेशीनिर्माणं प्राथमिकताम् अददात्, हृदयरोगस्य स्वास्थ्यं सुधारयितुम्, अथवा समग्रसुष्ठुतां प्राप्तुं वा, शक्तिप्रशिक्षणं हृदयं च द्वयोः समावेशः भवतः पूर्णक्षमतायाः तालान् उद्घाटयितुं कुञ्जी अस्ति