रबर बारबेल प्लेट् इत्यस्य सामग्रीं कथं चिन्तनीयम् ?
नमस्कार मम प्रिय मित्र ! अद्य अहं भवद्भिः सह रबरबम्परप्लेट् विषये किञ्चित् ज्ञानं साझां कर्तुम् इच्छामि, यत् भवद्भ्यः स्वस्य कृते योग्यानि चयनं कर्तुं साहाय्यं कर्तुं। रबरबम्परप्लेट् सामान्यव्यायामस्य उपकरणानि सन्ति, येषां उपयोगेन बारबेलस्य डम्बलस्य च भारं वर्धयितुं शक्यते, येन व्यायामः अधिकं चुनौतीपूर्णः प्रभावी च भवति परन्तु किं भवन्तः जानन्ति यत् रबर-प्लेट्-कृते भिन्नाः सामग्रीः, शिल्पकला च सन्ति ? तथा च कः पदार्थः धनस्य उत्तमं मूल्यं प्रददाति ? अहं भवन्तं तस्य माध्यमेन मार्गदर्शनं करोमि यदि भवन्तः तावत् निश्चिताः न सन्ति!
रबरप्लेट् कृते मुख्यतया त्रयः प्रकाराः प्रयुक्ताः सन्ति - प्राकृतिकरबरः, कृत्रिमः रबरः, पुनःप्रयुक्तः रबरः च । प्राकृतिकं रबरं रबरवृक्षेभ्यः निष्कासितम् अस्ति, तथा च जठरीकरणम्, प्रक्षालनं, शोषणम् इत्यादीनां प्रक्रियाणां माध्यमेन गच्छति । प्राकृतिकरबरस्य महती लोचः, घर्षणप्रतिरोधः, स्थायित्वं च भवति । रासायनिकसंश्लेषणद्वारा प्राकृतिकरबरस्य संरचनायाः कार्यक्षमतायाः च अनुकरणार्थं कृत्रिमरूपेण निर्मितं भवति । प्रयुक्तकच्चामालस्य, तकनीकानां च आधारेण कठोरता, घनत्वं, वर्णः इत्यादीनां भिन्नगुणयुक्तानां कृत्रिमरबरस्य अनेकाः प्रकाराः सन्ति सिंथेटिक रबर सस्तां भवति परन्तु प्राकृतिकरबरस्य तुलने तस्य लोचः, घर्षणप्रतिरोधः, स्थायित्वं च न्यूनम् अस्ति । अपशिष्टरबरपदार्थेभ्यः पुनःप्रयुक्तं रबरं खण्डनं, द्रवणं, मिश्रणं च माध्यमेन निर्मीयते । इदं सस्तीतमं रबरसामग्री परन्तु गुणवत्तायां न्यूनतमा अपि अस्ति, यस्य लोचः, घर्षणप्रतिरोधः, स्थायित्वं च दुर्बलम् अस्ति ।
अतः वयं भिन्नसामग्रीणां रबरप्लेट् कथं भेदयामः ? इदं तु अत्यन्तं सरलम्, केवलं एतेषु कतिपयेषु पक्षेषु ध्यानं ददातु:
- वर्णस्य अवलोकनं कुर्वन्तु : १.प्राकृतिकं रबरं सामान्यतया श्यामभूरेण कृष्णवर्णेन वा भवति, कृत्रिमरबरः कोऽपि वर्णः भवितुम् अर्हति, पुनःप्रयुक्तः रबरः च प्रायः धूसरः अथवा हल्कः कृष्णः भवति ।
- बनावटं अनुभवन्तु : १.प्राकृतिकरबरः मृदुः लोचना च अनुभवति, कृत्रिमरबरः कठिनतरं स्निग्धतरं च अनुभूयते, पुनःप्रयुक्तं रबरं च रूक्षं शुष्कं च अनुभूयते ।
- गन्धं जिघ्र : १.प्राकृतिकरबरस्य मृदुः लेटेक्सस्य गन्धः भवति, कृत्रिमरबरस्य गन्धः प्रबलतया रासायनिकः भवति, पुनःप्रयुक्तस्य रबरस्य च अप्रियदुर्गन्धः भवति ।
- लोचना तानना : १.प्राकृतिकं रबरं भग्नं विना दीर्घं यावत् प्रसारयितुं शक्नोति, कृत्रिमरबरं भग्नं विना किञ्चित्पर्यन्तं प्रसारयितुं शक्नोति, पुनःप्रयुक्तं रबरं च तानने सहजतया भग्नं भवति
- मूल्यं पश्यन्तु : १.प्राकृतिकं रबरं महत्तमं, कृत्रिमरबरं मध्यममूल्यं, पुनःप्रयुक्तं रबरं च सस्तां भवति ।
उपसंहारः, का सामग्री धनस्य उत्तमं मूल्यं ददाति ? निश्चितरूपेण प्राकृतिकाः रबरस्य प्लेटाः! यद्यपि मूल्यवान् अस्ति तथापि सुरक्षिततरं, अधिकं आरामदायकं, प्रभावी च वर्कआउट् कृते अस्य उत्तमगुणवत्ता, स्थायित्वं च अस्ति । सिंथेटिक रबरप्लेट् अपि सभ्याः सन्ति, यदि गन्धं वर्णं च न मन्यते तर्हि प्राधान्यस्य बजटस्य च आधारेण चयनं कर्तुं शक्यते। पुनःप्रयुक्तं रबरं दुर्गुणवत्तायाः स्थायित्वस्य च कारणेन न्यूनतमं अनुशंसितं भवति, यत् प्रशिक्षणार्थं खतरनाकं असुविधाजनकं च भवितुम् अर्हति । अतः रबरप्लेट् क्रयणकाले सामग्रीं शिल्पं च ध्यानं ददातु, भवतः कृते सर्वाधिकं उपयुक्तं च चिनुत!
आशास्ति यत् एतत् सहायकं भवति। अन्ये प्रश्नाः सुझावः वा सन्ति चेत् मां सूचयन्तु!
